Kees Hulst, Porgy Franssen, Renee Fokker, Lies Visschedijk en Evert van der Meulen | Het diner | Leidse Schouwburg, Leiden | donderdag 23 februari 2012 (première)
Hoewel van Herman Kochs bestseller Het diner sinds het in 2009 verscheen meer dan een half miljoen exemplaren over de toonbank gingen, heeft Tjan het boek niet gelezen. Onbevangen nam hij bij de première van het gelijknamige toneelstuk dus plaats in het pluche. Dat bleek zowel een voordeel als een nadeel te zijn. Enerzijds hoefde Tjan niet te vergelijken, anderszijds tastte hij in het duister over wat precies de bijdragen en keuzen van de regisseur, Jiskefet-collega Kees Prins, zijn geweest.
Het verhaal in een notendop: twee broers en hun vrouwen spreken af in een pretentieus restaurant voor een diner dat van meet af aan allesbehalve gezellig belooft te worden. Daarvoor is er tussen de broers teveel voorgevallen. Bovendien zijn hun beider zoons betrokken bij een moord, maar wat de vier disgenoten precies weten over dit voorval, weten zij niet van elkaar. Met dit verhaal kun je alle kanten uit. Je kunt het als een familiedrama benaderen, je kunt de psychologie van de vier hoofdpersonen centraal stellen, je kunt er een thriller van maken, of je kunt, ingegeven door het Jiskefet-verleden van de auteur, de humor, die het boek ongetwijfeld bevat, de boventoon laten voeren.
Heeft de regisseur een keuze kunnen maken? Ja, dat heeft hij. Zodra na de veelbelovende openingsmonoloog van Kees Hulst de aanstellerige ober (Evert van der Meulen) het toneel betreedt, is duidelijk dat het een avondje van dik hout planken zagen wordt. In de Vlaamse Pot, maar dan met met topacteurs, die echter te vaak over de top gaan en blijven hangen in karikaturen. De spelers zitten geen moment aan tafel, lopen continu heen en weer, zijn aan het schreeuwen of aan het bellen en wekken onophoudelijk de indruk dat ze bezig zijn een klucht op de planken zetten. Soms is er een momentje van onderhuidse spanning (weinig subtiel benadrukt met een ‘spannend muziekje’) en heel af en toe worden er non-verbaal wat subtiele emoties uitgewisseld, maar grosso modo was het stuk dat Tjan gisteravond in première zag gaan teveel een poging de lachers in de zaal te plezieren. En het spijt Tjan te moeten concluderen dat ook dat maar mondjesmaat lukte: de tekst was simpelweg niet hilarisch genoeg om de grote gebaren in het geboden spel te rechtvaardigen. Het diner dat gisteravond werd opgediend was ondanks mooie ingrediënten te eenzijdig van smaak, en had bij een wat subtielere benadering ongetwijfeld veel aan kracht gewonnen.
Rapportcijfer: 7+
...en wat vond Tjan ervan? 